Je mag naar huis.

Vorige week was het vechten met van alles: navigatiesysteem, draadjes, de jongens, de site, de mist etc., mezelf maar dan wordt je in een weekend toch weer met een rotklap terug in het fatsoen geslagen. Zaterdag ochtend ben ik bezig met wat onderhoud aan de sites en server en zit ik stiekem toch te hopen dat ik onderhand eens post van de rechtbank in A’dam krijg. Een keer stappen voorwaarts maken zou onderhand wel prettig zijn. Niet dat het wonen bij de krasse knarren tegenvalt, verre van dat, maar ik wil onderhand toch door en weer eens m’n eigen hok hebben. Boerend op de bank zitten, dronken tv kijken, nachtritten maken, gewoon dingen die mij tot mij maken.

‘Den!!’ klinkt het ineens van beneden. Dwingend bijna. Ik sprint naar beneden en dan krijg ik te horen wat ik al een tijd vrees ‘Ze mag naar huis. Het is over.‘
Een zuster van de krasse knarren is al twee jaar met een gruwelijk gevecht tegen kanker bezig. Telkens zijn er veranderingen waardoor er hoop of juist geen hoop meer is.
En dan schiet er door me heen wat een enorm onrecht het leven eigenlijk is, zeker voor mensen die het niet verdienen. Ze is getrouwd en heeft in haar eerste huwelijk al snel een rol als verzorgster opgedrongen gekregen. Haar echtgenoot deed er ruim 20 jaar over om te overlijden.

En toen: nadat dat achter de rug was een leuke vent ontmoet. Een lange vent, rustig, een zuidelijk accent wat mooi contrasteert met haar oosterse accent en bij tijd en wijle opgewonden karakter. Een aantal jaren met geluk en dan ineens de tijding: borstkanker. Ze zijn er vroeg bij dus er is niet meteen een serieus probleem. Ook dat wordt overwonnen en dan twee jaar terug rommelt het. Als ik in 2009 in Denemarken zit komt de melding dat er weer kanker geconstateerd is maar ‘dit is goed te behandelen‘ en begint het circus van voren af aan. Medicatie, hormonen, bestralen .. alle registers worden door de artsen open getrokken. Complicaties spelen parten en moeten eerst worden opgelost. En dan gaat het bij me kriebelen. Eerst dit en eerst dat maar een keer doorpakken gebeurd niet. En bij kanker heb ik dan toch zoiets dat tijd een kostbaar goed is. Waar je als 30-, 40- of 50-jarige ineens weken moet wachten tot een snee of een blauwe plek weg is blijkt de kanker ineens een turbooverdrive te hebben en kan een woekering in een paar dagen tot een week helemaal los gaan. Dan blijkt ineens wat een sterk en groeiend organisme het lijf is.

De ene keer is het een onsteking, dan is het bloed niet goed, en de tijd tikt maar door. De krasse knarren logeren bij de zuster en nemen taken over, zijn tot steun, en zijn precies wat ze hier heten: krasse knarren. Maar de berichten worden steeds minder optimistisch, neutraal en later zelfs negatief. In gedachten probeer ik me voor te stellen wat dat met je doet, als je je eigen doodsvonnis hoort.

Een overgrootvader van me was erg pragmatisch, na de kerst informeerde ie of alle dagen klaar waren. Hij was namelijk ook klaar, en overleed ook dat weekend. De man was ruim over de 80, en had zichzelf verzoend met het einde, en ging. Bijna de manier waarop je eigenlijk zou willen dat iedereen gaat, tevreden, klaar met het leven of wat je deed, en vredig wegzakken.

Maar de zuster, da’s een ander verhaal. Relatief jong, en het hoort domweg niet. Ikzelf hou er rekening mee dat mijn leven door een automobilist of een ander ‘he verrek‘ moment ineens over is. Maar vechtend naar een punt gaan waarvan je weet dat je dat gaat verliezen, hoe ga je daarmee om? Ik ken de 5 stadia van stervens acceptatie wel, maar hoe gaat dat proces met je tekeer? Of hoe gaat dat met je partner om? Je staat bij een bed, of een stoel, en degene waaraan je je hart verpand hebt staat machteloos tegenover hetgeen dat het leven eruit wegtrekt. Hoe doe je dat? Hoe ga je om met het besef dat over een week, maand, half jaar of een jaar degene die je nu voor je ziet er niet meer is? Hoe ga je erzelf mee om als je hoort ‘Tja, dit was het laatste wat we voor je kunnen doen. We hebben niets meer. ‘

Het voelt zo onrechtmatig, zo onwerkelijk dat zo iets ‘simpels’ als een groep cellen je zo te grazen kunnen nemen. Ik snap dat als een nek gebroken is, of een hart stopt je toch in de serieuze categorie minder handig moment zit, maar zo iets ‘natuurlijks’ als groeiende cellen die net wat enthousiaster dan normaal groeien, waarom moet dat nou net zo’n slopend effect opleveren?
En dan kom je daarin terecht, ga je dan met je kaders slepen, en waarom? Win je het ermee? Of wat win je er mee? Wat me nog het kwaadst maakt is het onrecht die het hele verhaal oplevert. Ineens ben je afhankelijk van artsen (die door mijn broer al eens omschreven zijn als techneuten die sleutelen aan een apparaat wat ze niet zelf ontworpen hebben) en die vooral het uiterst vervelende gedrag vertonen dat ze het allemaal weten. Dat ze bij dezelfde patient vaak allemaal een andere mening zijn toegedaan geeft toch wel aan dat het toch een soort van gokken, hopen en sleutelen is.

Daar is niets mis mee, begrijp me niet verkeerd, vaak gaat het goed maar ook gaat het vaak niet goed. Of blijft het verhaal hangen in ‘laten we dit eens proberen‘ gevolgd door ‘ah, dat was het dus niet, laten we dit eens doen.‘ In mijn directe omgeving heb ik dat een aantal keren meegemaakt, bij een was de conclusie ‘Gek, maar gezond‘ en bleek er toch kanker te zitten, bij de ander was even vergeten dat er bloedverdunners in het spel waren, waarop door een knipje ineens iemand de dood in ogen keek. Bij mij na een keer verkeerd afstappen ‘Hier, een strip paracetamol, bel over een week even‘ en ik na twee weken toch best wel een zere donder te horen kreeg ‘Ah, we waren u al kwijt, u had het ziekenhuis niet eens uit gemogen‘ waarna er 14 cm titanium in m’n schouder geschroefd werd.
En die mensen sleutelen nou aan haar, op dezelfde wijze als ik afgelopen week aan de navigatie. Laat ik dit eens doen.. <plioep> grotver.. dan dit eens <plioep> ah.. Maar als ik nou eens..

De zaalarts verteld haar ‘Je kan naar huis, we kunnen niets meer’ waarop ze dus begrijpelijkerwijs overstuur begint te bellen met deze en gene. En dan een paar uur later komt de oncoloog ‘Ga eerst drie weken naar huis, sterk aan, want dat gaat goed, en dan gaan we verder. ‘ en daarmee gaat het voor m’n gevoel helemaal fout. Ik snap dat beide artsen hun expertise hebben en bogen op ervaring, maar door het immer buigen aan de verwachtingen naar zowel de positieve als negatieve kant breek je volgens mij iemand, misschien niet eens terwijl degene dat zo ervaart. En als dat nou net het kleine beetje extra was waarmee iemand het net had kunnen redden?

En dan realiseer ik me dat het allemaal maar gerommel in de marge is wat er afgelopen week gebeurde, een navigatiesysteem dat vervelend deed, zwembad wat niet snapte wat ik wilde, ik die niet snapte wat het zwembad wilde. Maar ja, daar heeft zij geen ene donder aan.